با گذشت زمان و دسترسی بیشتر کاربران به دستگاه‌هایی با قابلیت اتصال به اینترنت همچون تبلت،لپ تاپ و گوشی‌های هوشمند، نیاز جدیدی به منظور امکان اتصال چندین دستگاه به اینترنت برای کاربران به وجود آمد. رفع این نیاز از عهده یک مودم ساده فراتر بود. به همین جهت، دستگاهی به نام روتر در کنار مودم قرار گرفت تا وسعت و کارایی شبکه را در محیط افزایش دهد. قصد داریم تا در ادامه همراه می‌شویم تا با نحوه کارکرد و جزئیاتی از دو دستگاه مودم و روتر و به طور خلاصه تفاوت مودم و روتر به زبان ساده بپردازیم.
امروزه بسیاری از کارهای ما چه در خانه و یا محل کار به اینترنت وابسته شده و همین موضوع ارتباط ما را به شبکه اینترنت به امری حیاتی بدل کرده است. در هنگام راه‌اندازی یک شبکه اینترنت کوچک، مثلا برای منزل حتما با دو دستگاه مودم و روتر روبرو خواهید شد. در گذشته‌ای نه چندان دور سیستم‌های خانگی به مودم‌های دیال آپ(Dial-up) مجهز بودند، که البته هیچگاه صدای آن را در هنگام اتصال به اینترنت فراموش نخواهیم کرد! مودم‌های Dial-up از طریق شبکه تلفن و مشغول کردن آن، دسترسی به اینترنت را انجام می‌دادند.
اما در نسل بعدی، مودم DSL (یا همان مودم ADSL که با آن آشنا هستیم) عرضه شدند. این فناوری علاوه بر سهولت در اتصال، به رفع بزرگترین ایراد مودم Dial-up که همان سرعت بود، پرداخت و به طور گسترده‌ای در محیط های کاری و مسکونی نصب شد. همچنین با پیشرفت فناوری و ارتقاء سایر شبکه‌های بی‌سیم مخابراتی، فناوری اینترنت های 3G، 4G، 5G و همچنین TD-LTE عرضه شدند.
شرکت‌های بزرگی در زمینه ساخت تجهیزات شبکه از قبیل مودم و روتر فعال می‌باشند، مانند:
تفاوت مودم و روتر به زبان ساده
مودم
کار اصلی و تنها وظیفه مودم برقراری ارتباط بین شما و شبکه جهانی اینترنت است. برای ارتباط به اینترنت در ابتدا باید به سراغ یک شرکت سرویس دهنده اینترنت که به اختصار به آن ISP گویند، مراجعه کنید. این شرکت‌ها با توجه به عقد قراردادهای مخابراتی در سطح داخلی و بین‌المللی، امکان سرویس‌دهی و ایجاد ارتباط بین شما و شبکه جهانی اینترنت را میسر می‌سازند. سپس براساس نوع بستر اینترنتی که می‌خواهید، شرکت ISP یک مودم مناسب را به شما پیشنهاد خواهد داد. مودم از یک طرف به ISP وصل می‌شود و در سوی دیگر آن کاربر اینترنت قرار دارد.
در طی سال‌ها و با توجه به هزینه و سهولت در کاربری، انواع مختلفی از مودم‌ها و سرویس‌های اینترنتی معرفی شدند. اینترنت در گذشته از طریق رایج‌ترین راه ارتباطی، یعنی خط تلفن منتقل می‌شد؛ که البته هنوز هم در سرویس اینترنت ADSL نیز از همین بستر استفاده می‌شود. اما با پیشرفت‌های صورت گرفته در فناوری ADSL، دیگر معایب همچون گذشته را ندارد. شبکه مخابراتی موبایل نیز با پیشرفت‌هایی که داشته، بر روی گوشی‌های هوشمند در نسل چهارم و پنجم شبکه موبایل (4G و 5G) سرعت‌هایی به مراتب فراتر را نسبت به ADSL عرضه کرده است. همچنین به طور جداگانه مودم‌های 3G و 4G مجهز به TD-LTE، به صورت قابل حمل و رومیزی نیز راهی بازار شده اند و با سایر مودم‌ها به رقابت می‌پردازند.
ناگفته نماند که شیوه‌های متفاوت دیگری برای اتصال به اینترنت وجود دارد، که موارد گفته شده در فوق، از مرسوم‌ترین آن‌ها بود. بدیهی است که هر کدام از این شیوه‌های اتصال و مودم‌ها، برای خود مجموعه‌ای از مزایا و معایب را در بر داشته باشند که لازم است در مطلبی جداگانه و تخصصی به بررسی و مقایسه آن‌ها پرداخته شود.
روتر
بزرگترین محدودیت مودم، عدم توانایی در اختصاص دسترسی به بیش از یک کاربر و نداشتن قابلیت بی‌سیم بود. برای رفع این معضل، با اتصال یک روتر به مودم، به طور همزمان می‌توان چندین کاربر و سیستم را به شبکه اینترنت مرتبط کرد. به بیان ساده، روتر شبکه داخلی منزل یا محل کارتان را گسترش می‌دهد و امکان و نحوه دسترسی بین شما و سایر کاربران را به اینترنت تسهیل می‌نماید.
از لحاظ ساختاری، هر روتر یک درگاه مخصوص دارد که از آن طریق اینترنت را از مودم دریافت می‌کند. سپس برای به اشتراک گذاری اینترنت برای کاربران به دو شیوه باسیم و بی‌سیم عمل می‌کند. در روترهای باسیم، به تعداد پورت‌های شبکه می‌توان دستگاه به روتر متصل نمود. واضح است که در این شیوه، با سیم‌کشی روبرو خواهید شد که عملا قدرت مانور در جابجایی سیستم‌ها را از کاربر سلب می‌کند. اما پایداری، امنیت و سرعت در این شیوه در مقایسه با روش بی‌سیم بهتر است.
در روترهای بی‌سیم، کاربران از طریق شبکه WiFi سیستم‌های خود را به روتر و سپس به اینترنت متصل می‌کنند. در روش بی‌سیم عملا سیم‌کشی حذف می‌شود، اما محدودیتی برای انتقال امواج وجود دارد. امواج WiFi که از سمت روتر فرستاده می‌شوند، تا مسافتی مشخص قابل شناسایی و در دسترس کاربر است. در ضمن اگر در این بین موانع و دیوارهایی قرار داشته باشد از قدرت آنتن‌دهی روتر کاسته خواهد شد. میزان قدرت آنتن‌دهی و سرویس‌دهی یک روتر به مواردی همچون تعداد و نوع آنتن‌ها، فرکانس امواج آن و همچنین محل قرار گیری آن بستگی دارد.
اگر با مشکل آنتن‌دهی در حالت بی‌سیم مواجه شوید، شاید به فکر خرید یک روتر جدید با آنتن‌هایی بیشتر و قویتر خواهید بود. ولی در اغلب موارد می‌توان با جابجا کردن آن در محلی مناسب که بیشترین تعداد کاربران در آنجا مشغول می‌باشند. مشکل را بدون صرف هیچ هزینه‌ای برطرف کنید. معمولا مناسب ترین مکان برای قرار گرفتن روتر بی‌سیم، نقطه‌ای در مرکز خانه یا محل کار است. اینگونه نقاط کور آنتن‌دهی به حداقل خواهند رسید.
خلاصه و جمع‌بندی مودم و روتر
همانطور که گفته شد، برای اتصال به اینترنت نیاز داریم تا هر دو دستگاه مودم و روتر را داشته باشیم. به همین منظور برای تسهیل در خرید و راه‌اندازی شبکه، شرکت‌های تولید کننده تجهیزات شبکه، اغلب مودم‌ها را به یک روتر داخلی نیز تجهیز می‌کنند. اکثرا تمامی مودم‌های ADSL یا TD-LTE درون خود یک روتر از نوع بی‌سیم و باسیم دارند. معمولا در قسمت پشت مودم، چندین سوکت شبکه قرار گرفته که روتر از طریق کابل می‌تواند سایر وسایل را به مودم مرتبط کند. اگر روی بدنه مودم نیز یک یا چندین آنتن خارجی مشاهده شد، مربوط به روتر بی‌سیم می‌باشد. البته ممکن است که روتر بی‌سیم، دارای آنتن داخلی باشد و بر روی بدنه هیچ آنتنی مشاهده نشود. همچنین در مودم/روترهای پیشرفته امکان تعویض آنتن و جایگزینی آن‌ها با آنتن‌هایی قویتر نیز وجود دارد؛ ولی در مدل‌های رایج معمولا آنتن به طور ثابت بر روی بدنه مودم/روتر نصب شده است.
به عنوان یک پیشنهاد برای افرادی که استفاده حرفه‌ای از شبکه دارند، بهتر است به جای خرید یک دستگاه مودم/روتر، این دو دستگاه را به طور مجزا تهیه کنند. علت آن است که معمولا فناوری مربوط به اینترنت در مودم با گذشت زمان تغییر چندان محسوسی نخواهد داشت و در طی سالیان ثابت است. اما از سوی دیگر، همه ساله روترهای جدید با قابلیت‌ها و امکاناتی بیشتر معرفی می‌شوند. به طور مثال در دهه گذشته، روترهای بی‌سیم تک باند با فرکانس 2.4GHz بودند. ولی با گذشت اندک زمانی روترهای بی‌سیم دو بانده و سه بانده با فرکانس 2.4GHz و 5GHz معرفی شدند. در ضمن احتمال دارد که بخواهید شبکه داخلی منزل یا محیط کار خود را ارتقاء دهید. برای این منظور کافیست تا روتر را تعویض کنید و از هزینه مجدد برای خرید مودم جلوگیری به عمل می‌آید.
